T-26
Pierwsza pięciolatka (1929-1933) miała za cel stworzenie podstaw przemysłu ciężkiego (zwłaszcza zbrojeniowego) i modernizację Armii Czerwonej. Przez lata trzydzieste dwudziestego wieku, za cenę milionów ofiar, Stalin konsekwentnie budował potęgę militarną Związku Radzieckiego, która miała zanieść na swoich bagnetach komunistyczny raj całemu światu. Zdawał sobie sprawę, że główną bronią ofensywną są czołgi. Pod koniec lat dwudziestych nie było w Związku Radzieckim żadnych planów i prototypów pojazdów spełniających wymagania współczesnego pola walki. Jedynym rozwiązaniem było kupienie odpowiednich czołgów w państwach zachodnich.Radzieckich specjalistów najbardziej zainteresował czołg brytyjskiego koncernu Vickers-Armstrong. Był to dwuwieżowy MkE model A ważący 6 ton. W latach 1930-1931 Sowieci zakupili 15 sztuk tego czołgu, jeden egzemplarz kosztował 42 tysiące rubli. 13 lutego 1931 roku został on przyjęty do uzbrojenia Armii Czerwonej pod oznaczeniem T-26. Od razu przystąpiono do produkcji masowej tego czołgu. 11 218 czołgów w latach 1931-1941 wyprodukowała Fabryka Nr 174 im. Klimenta Woroszyłowa w Leningradzie, 183 wyprodukowała stalingradzka Fabryka Traktorów.
T-26 w toku produkcji był stale modernizowany. Wzmocnieniu uległo uzbrojenie i opancerzenie, dwie wieże z karabinami maszynowymi zastąpiono jedną wieżą z działem kal. 45 mm. Pierwsza seria 1626 egzemplarzy była oznaczona T-26 model 1931. Była to kopia brytyjskiego pojazdu, miał dwie wieże, w których było całe uzbrojenie. Kadłub był wykonany z walcowanych płyt pancernych. Grubość pancerza wynosiła 13-15 mm, masa 8 ton. Dwie wieże obracane były ręcznie, zamontowano w nich 2 km DT kal. 7,62 mm, grubość pancerza wież wynosiła 13-15 mm. Od 1932 roku na części czołgów montowano w jednej wieży 37-mm armatę, a w drugiej km DT. Takiego wariantu wyprodukowano około 450 sztuk. Czołgi produkowane w latach 1931-
Od roku 1933 zaczęto produkować jednowieżowe czołgi T-26, umownie nazywane T-26 model 1933. Wyprodukowano 6035 sztuk tego modelu. Wieżę uzbrojono w armatę kal. 45 mm (pancerz o grubości 37 mm przebijała z odległości 1000 m) i km DT. W wieży zamontowano celownik panoramiczny PT-1 i celownik teleskopowy TOP-1. Nad działem w stropie wieży zamontowano wentylator do usuwania gazów prochowych. T-26 wyposażono w urządzenia do łączności wewnętrznej. Masa czołgu wynosiła 9,4 ton. Od 1933 roku na części czołgów montowano radiostację typu 71-TK-1. Od 1935 roku nitowanie kadłuba i wieży zastąpiono spawaniem. W 1936 roku zaczęto montować na stropie wieży km przeciwlotniczy. Od 1935 roku na osłonie jarzma armaty montowano dwa reflektory umożliwiające prowadzenie celnego ognia w nocy, w ten sposób wyposażony był co piąty czołg. W 1937 roku produkowano tylko czołgi z radiostacjami 71-TK-3, wyprodukowano ich 550 egzemplarzy.
W 1938 roku zaczęto produkować nowy model. Zamontowano w nim nową stożkową wieżę, która była znacznie bardziej odporna na ogień przeciwnika. Armatę wyposażono w elektrospust, dzięki czemu było stabilizowane w płaszczyźnie pionowej. Celownik TOP-1 zastąpiono nowszym TOS. Moc silnika wzrosła do 100 KM. Dodano drugi zbiornik paliwa dzięki czemu zasięg po drogach zwiększono do 240 km, a w terenie do 140 km. Masa bojowa wzrosła do 10,3 ton.
W 1939 roku podjęto ostatnią większą modernizację. Pochylono ściany kadłuba pod wieżą, a pancerz w tym miejscu zwiększono do 20 mm. Wzmocniono zawieszenie, zrezygnowano z dwóch reflektorów na wieży, metalowe zbiorniki paliwa zastąpiono mocniejszymi bakelitowymi. W 1940 roku dodano do przedniej części kadłuba 20 mm ekrany pancerne. Masa cz
ołgu przekroczyła 12 ton.T-26 swój chrzest bojowy przeszły w Hiszpanii podczas wojny domowej (1936-1939). Republikanie kupili od Związku Radzieckiego 297 jednowieżowych T-26. Radziły sobie one znakomicie z niemieckimi i włoskimi czołgami i tankietkami przysłanymi oddziałom gen. Franco, jednak bez problemu były niszczone przez niemieckie działa przeciwpancerne, gdyż miały zbyt słaby pancerz.
Po raz pierwszy zostały bojowo użyte przez Armię Czerwoną w walkach z Japończykami nad jeziorem Chasan w lipcu 1938 roku, Japończycy zniszczyli aż 85 tych czołgów. Następnie brały udział w agresji na Polskę 17 września 1939 roku, wobec słabego oporu nielicznych oddziałów polskich straty w tych czołgach były niewielkie (15 egz.). Prawdziwą rzezią radzieckich czołgów była „wojna zimowa”, zniszczeniu uległo ponad 1000 T-26.
W 1941 roku Armia Czerwona posiadała ok. 10 000 różnych wersji T-26. W pierwszych miesiącach operacji „Barbarossa” utracono większość tych wozów, głównie od ognia artylerii i lotnictwa. W tym czasie były godnym przeciwnikiem dla większości niemiecki czołgów, z wyjątkiem PzKpfw. III i IV. Ostatnią dużą operacją, w której w większej liczbie wzięły udział T-26 była bitwa stalingradzka. Ostatni raz Armia Czerwona użyła ich w walkach na Dalekim Wschodzie w sierpniu 1945 roku.
DANE TAKTYCZNO-TECHNICZNE:
T-26 model 1933
Załoga: 3
Masa: 9,4 t.
Grubość pancerza: 5-15 mm
Wymiary: długość 4,65 m, szerokość 2,44 m, wysokość 2,24 m, prześwit 0,38 m
Napęd: 4-cylindrowy, chłodzony powietrzem, silnik T-26 (typu Armstrong-Siddeley) o mocy 90 KM
Osiągi: prędkość maksymalna 30 km/h, maksymalny zasięg po drogach 120 km, pokonywane przeszkody: brody 0,8 m, pionowe ściany 0,75 m, rowy 2m
Uzbrojenie: armata kal. 45 mm, 1 km kal. 7,62 mm
Autor: stahuvader
