Kim byli Fenicjanie?

1.6. Podsumowanie

Fenicjanie, sami siebie określający mianem Kananejczyków w wielu aspektach nadal pozostają ludem tajemniczym, mimo ich ogromnego wpływu na starożytny świat śródziemnomorski. Posiadając niewielki potencjał demograficzny, ludność ta była w stanie wykorzystać sprzyjające położenie geograficzne i przemiany polityczne na własną korzyść.

Zapoczątkowana przez Fenicjan kolonizacja handlowa na niespotykaną dotychczas skalę pozwoliła nie tylko na wzrost ich prestiżu i wzbogacenie, ale również przyśpieszyła rozwój cywilizacyjny innych ludów zamieszkujących wybrzeża Morza Śródziemnego, w tym Greków.

Sami Grecy, chociaż nie zawsze żyli w zgodzie z Kananejczykami, to jednak traktowali ich z szacunkiem, wiedząc, że wiele im zawdzięczają. To oni również nadali im miano „Fenicjan”, które używane jest obecnie w większości języków nie tylko Europy, ale i świata.

Wielu autorów klasycznych, w tym Józef Flawiusz powołują się na źródła fenickie, które uważają za wiarygodne, potwierdzając przy tym korzystny wizerunek Fenicjan w starożytności, nie tylko jako rzetelnych kupców i żeglarzy, lecz również skrupulatnych kronikarzy.

Mimo tak wielkich zasług dla świata śródziemnomorskiego, nasza wiedza o Fenicjanach jest ograniczona brakiem bezpośrednich źródeł mówiących o nich samych. Brak ten spowodowany jest samą formą dokumentów fenickich, które spisywano na pergaminie i papirusie, a więc materiałach nietrwałych (Van De Mieroop 2008:226). Takie dokumenty nie przetrwały próby czasu i burzliwej historii miast fenickich, które w bardzo szybkim czasie stały się miastami hellenistycznymi, tracąc przy tym swój rdzennie fenicki charakter. Znacznie utrudnia to między innymi poznanie wierzeń kananejskich i ocenienie ich wpływu na życie Fenicjan.

Bibliografia:

Wykorzystane teksty źródłowe:

1. Cytaty z Księgi Rodzaju oraz Psalmów w tłumaczeniu rabina Izaaka Cylkowa, wydanych przez Wydawnictwo Austeria, Kraków, 2006-2011.
2. Ezechiel., Księga Ezechiela Jechezkel, przekł. I. Cylkow, Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2011.
3. Flawiusz, J., Dawne dzieje Izraela, przekł. Z. Kubiak i Radożycki, J., Poznań: Księgarnia Św. Wojciecha, 1962.
4. Przeciw Apionowi, przekł. J. Radożycki, Warszawa: Oficyna Wydawnicza, 1996.
5. Herodot., Dzieje, przekł. S. Hammer, Warszawa: Czytelnik, 2002.

>Książki

1. Aubet, M. E., 1996, „The Phoenicians and the West. Politics, Colonies and Trade” ,Cambridge: University Press.
2. Kaufman, A., 2004, „Reviving Phoenicia. The search for identity in Lebanon.”, London: I.B. Tauris.
3. Markoe, G. E., 2000, „Phoenicians”, Berkeley-Los Angeles: University of California Press.
4. Moscati, S., 1972, „Świat Fenicjan”, przekł. M. Gawlikowski, Warszawa: PWN.
5. Pike, S., 1811, „A Compendious Hebrew Lexicon”, Cambridge: Hilliard & Metcalf.
6. Van De Mieroop, M., 2008, „Historia starożytnego Bliskiego Wschodu”, przekł. M. Komorowska, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Artykuły

1. Giulia, M, Guzzo, A., 2001, „Did the Phoenicians Land in America?”, [w:] S. Moscati (red.), The Phoenicians, London - New York: I.B. Tauris, 657-660.
2. Moscati, S., 2001a, „Colonization of the Mediterranean”, [w:] S. Moscati (red.), The Phoenicians, London - New York: I.B. Tauris, 47-56.
3. „Who were the Phoenicians?”, [w:] S. Moscati (red.), The Phoenicians, London - New York: I.B. Tauris, 17-19.
4. Niesiołowski-Spanó, Ł., 2007a, „Aszera”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 46-48.
5. „Asztarte”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 56-59.
6. „Baal”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 49-51.
7. „El”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 44-45.
8. „Eszmun”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 60-61.
9. „Marzeach – kultowe biesiady”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 126-127.
10. „Melkart”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 54-55.
11. „Pierwsi śmiertelnicy”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 30-33.
12. „Szeol, czyli śmierć i niebyt”, [w:] P. Juszczak (red.), Mitologie Świata Tom 19: Fenicjanie, Warszawa: Rzeczpospolita, 82-83.

Autor: regis
skomentuj
KOMENTARZE NA TEMAT GRY
więcej komentarzy dodaj komentarz