Paradox Entertainment - nazwa ta nie wzbudza wśród ogólnej braci graczy gęsiej skórki, raczej trudno byłoby im wymienić chociażby jedną produkcję sygnowaną marką właśnie owej firmy. Istnieje jednak pewna mniejsza grupka fan(atyk)ów gier strategicznych, dla których miano to jest równoznaczne z założycielem ich religii zwącej się: Europa Universalis.

Gdy kilka lat temu na rynek trafiło to właśnie dzieło, nie wywołało ono żadnej rewolucji, nie trafiło na szczyty list sprzedaży. Owa solidnie wykonana produkcja o dość ciekawym pomyśle spotkała się z wcale przychylnymi recenzjami prasy branżowej jak i odzewem graczy, od początku jednak wiadomo było, że jej adresatem jest grono specyficzne - wszelkiej maści miłośników historii, którym rozrywka komputerowa nie jest obca. Twórcy nie przeliczyli się - powstała prężna scena, egzystująca po dziś dzień, rozwijająca swój obiekt westchnień a także współpracująca z autorami nad kolejnymi ulepszeniami. To właśnie owo grono graczy wręcz wymusiło wydanie sequela, będącego w istocie dopieszczoną o liczne detale wersją niewiele różniącą się od pierwowzoru. Jak się później okazało, było to posunięcie słuszne i wyznaczyło kierunek dalszego rozwoju. Autorzy bowiem stali się zwolennikami taktyki małych kroków - nieznacznie tylko zmieniając ideę przewodnią pozwalają jej ewoluować ku optymalnemu rozwiązaniu. Ów kolejny krok - premiera gry Crusader Kings - przypada właśnie na dzisiaj!

Crusader Kings - które w Polsce będzie rozprowadzane przez dystrybutora jako Europa Universalis: Mroczne Wieki - tym razem pozwala nam się wcielić w średniowiecznego feudała( nie jest to pojęcie do końca ścisłe - gdyż nie we wszystkich prezentowanych państwach można było mówić o ukształtowaniu się owej formacji społeczno-gospodarczej, aczkolwiek najlepiej oddaje ono charakter naszego alter ego), nie powiązanego sztywno z żadnym państwem a skupionego przede wszystkim na rozbudowie własnej domeny. Gra ta bowiem koncentruje się wokół relacji między poszczególnymi "szczeblami" drabiny lennej( co dobrze obrazuje rodzaj "waluty" owej gry - złoto, prestiż i pobożność). Może się to wydawać nieco skomplikowane i zagmatwane, niemniej potrzeba zaledwie chwili na zorientowanie się w sytuacji.

Cel główny można osiągnąć na kilka sposobów - jakże typową drogą zbrojnych podbojów, ale dużo ciekawszym rozwiązaniem jest aktywne prowadzenie polityki dynastycznej. Pomysł ów, szalenie interesujący i wciągający, pozwala snuć nam po całej Europie pajęczyny różnorakich koligacji rodzinnych, umożliwiających nieraz przejęcie obcych domen, zawarcie korzystnych sojuszy itp. Mając zaś na uwadze fakt możliwości dokonywania ataków skrytobójczych na pociotków wyprzedzających naszych współrodowców w kolejce do dziedziczenia widać wyraźnie, jak istotny jest to element rozgrywki! Szkoda, że droga wojennych podbojów nie jest równie pasjonująca - prowadzenie wielkich( i tych mniejszych) kampanii militarnych wciąż bowiem sprowadza się głównie do wyprodukowania liczniejszego wojska i biernego przyglądania się starciom, przedstawianym w postaci malejących liczb obrazujących stan wojsk. Nietrudno więc już przed bitwami orzec, kto wyjdzie z nich zwycięsko. Niewielkim plusem w porównaniu do poprzedników( "małe kroki") jest zwiększenie liczby warunków, od których wynik starcia jest zależny. Jednakże w epoce sukcesów gier serii Total War to już, moim zdaniem, za mało.

Motyw okładkowy-apoteoza krucjaty

O oprawie audiowizualnej w tego typu grach mówi się zazwyczaj, że "jest" i przechodzi się do następnego punktu. Choć grom z serii Europa Universalis nic na tym polu nie można było zarzucić, to także niczym szczególnym nie wyróżniały się one z tłumu. Panów z Paradoxu widocznie to satysfakcjonuje i do opracowania tego elementu w CK podeszli z zapałem rzemieślniczego terminatora. Co prawda jest to nade wszystko sprawa gustu, aczkolwiek moim zdaniem zanotowali małe, ale tym razem potknięcie. Kolorystyka gry jest nieco zbyt jaskrawa i barokowa, co utrudnia nieco rozgrywkę, mimo bowiem kilku ustawień mapy żadnego z nich nie określiłbym mianem optymalnego. Także muzyka, stylizowana nieco na pieśni truwerów, poprzez swój nieustanny patos a także dość ograniczoną liczbę odrębnych ścieżek szybko staje się męcząca. Owszem, zawsze można ją wyłączyć, ale to nie jest żadne rozwiązanie...

Gra, jak wszystkie szanujące się współczesne produkcje, wyposażona jest w opcję rozgrywki wieloosobowej, aczkolwiek podobnie jak w poprzednich częściach raczej nie będzie ona zbyt często wykorzystywana - przeciętne partyjki w owej grze liczy się w dziesiątkach godzin, co praktycznie dyskwalifikuje Crusader Kings na tym polu. Aczkolwiek raczej mało kto się tym przejmie, tym bardziej że komputerowy oponent na wyższych poziomach trudności stanowi nie lada wyzwanie!