Nepal - rewolucja w Himalajach
W 2001 r. miała miejsce jedna z największych tragedii w historii Nepalu. W dniu 2 czerwca 2001 r. w pałacu królewskim doszło do krwawej masakry, książę Dipendra (prawowity następca tronu) zastrzelił dziewięciu członków rodziny królewskiej (w tym rodziców, króla Birendrę i królową Aishwarę), a następnie popełnił samobójstwo. Prawdopodobnym motywem zbrodni miał być sprzeciw pary królewskiej na małżeństwo Dipendry z kobietą pochodzącą z domu Ranów. Istnieją również opinie, że zamach był zorganizowany przez maoistów.
Na nowego króla Nepalu został koronowany 53–letni biznesmen i książę, Gyanendra, młodszy brat Birendry, który objął tron 4 czerwca 2001 r. (Gyanendra Bir Bikram Shah Dev, ur. 7 lipca 1947 r., był już królem Nepalu od 7 listopada 1950 r. do 7 stycznia 1951 r., był drugim synem króla Mahendry. Po raz pierwszy na krótko wstąpił na tron podczas powstania przeciw dziedzicznym premierom z rodziny Rana w 1950 r.)
W lipcu 2001 r. rząd i rebelianci zawiesili broń i przystąpili do rozmów. Jednakże niebawem lider maoistów, Prachandra, zerwał rozejm, bo rząd nie godził się na zmianę konstytucji, a partyzantka zmasakrowała garnizon w mieście Ghorahi. Wobec powyższego król Nepalu wprowadził 26 listopada 2001 r. stan wyjątkowy w całym kraju, a walki zbrojne zaczęły pochłaniać setki ofiar śmiertelnych. Maoistowscy partyzanci zaczęli dopuszczać się również aktów terrorystycznych, wysadzając np. rozlewnię Coca–Coli w Katmandu. Atak na firmę miał przede wszystkim znaczenie propagandowe. W maju 2002 r. w miejscowości Khara, 400 km na zachód od Katmandu – doszło do największej bitwy z partyzantami, kiedy to kolejnych kilkuset maoistowskich partyzantów zginęło w krwawych walkach z oddziałami armii rządowej. Wojska rządowe urządziły prawdziwą obławę na rebeliantów, otaczając i szturmując ich kryjówki na zachodzie kraju ( Maoiści uderzyli na obóz wojskowy. Początkowy bilans – 152 martwych maoistów i pięciu żołnierzy – wzrósł do ponad dwustu ofiar, bo guerilla wynosi swoich zabitych, by dla utrudnienia identyfikacji porzucać ich w dżungli, często z odciętymi głowami). W 2002 r. niespodziewanie Stany Zjednoczone udzieliły władzom Nepalu finansowego wsparcia przeznaczonego na ostateczne pokonanie przeciwników monarchii.
Sytuacja polityczna Nepalu coraz bardziej się komplikowała. Walki przybrały charakter gwałtowny, wręcz okrutny. Całkowitej ruinie zaczęła ulegać nepalska demokracja parlamentarna. Od wprowadzenia demokracji w 1990 r. krajem rządził Kongres Nepalski, partia mająca największe tradycje, która przed 1990 r. przez dziesięciolecia musiała działać nielegalnie i na emigracji w Indiach, zwalczając monarchię absolutną. Kongres ma w parlamencie absolutną większość. Jednak demokracja przeżywa kryzys. Żaden z rządów nie dotrwał do terminowych wyborów. Najbliższe zaplanowano na listopad 2002 r., ale pojawiły się wątpliwości, czy głosowanie będzie uczciwe, bo w regionach, gdzie toczą się walki, przeprowadzenie głosowania może być niemożliwe. Sytuację komplikują też spory wewnątrz Kongresu: premier Sher Bahadur Deuba został w maju wykluczony z partii przez jej przywódcę Giriję Prasada Koiralę, polityka starszej generacji, którego starszy brat zakładał Kongres w 1950 r. (Sher Bahadur Deuba, ur. 13 czerwca 1946, przewodniczący Kongresu Nepalskiego sprawował trzykrotnie urząd premiera, w latach 1995–1997, 2001–2002 oraz od 2 czerwca 2004 r. do 1 lutego 2005 r. Po raz drugi został mianowany szefem rządu po rezygnacji Giriji Prasad Koirali w lipcu 2001 r. Ze stanowiska ustąpił na skutek bezkrwawego zamachu stanu przeprowadzonym przez króla Gyanendrę w październiku 2002 r. Gyanendra przywrócił go na stanowisko w 2004 r. po politycznych protestach, upadku dwóch kolejnych rządów i braku odpowiedniego kandydata na stanowisko premiera. W swoim trzecim gabinecie Deuba objął również funkcje ministra spraw zagranicznych i obrony. Deuba został skazany na dwa lata więzienia w lipcu 2005 r. po zarzutem korupcji. 13 lutego 2006 r. został zwolniony z odbywania kary i oczyszczony z zarzutów).
Deuba został wykluczony, ponieważ zwrócił się do króla Gyarendry o przedłużenie stanu wyjątkowego o trzy miesiące, mimo że partia zakazała mu tego – a król przychylił się do prośby premiera. Konflikt między Koiralą a Deubą to nie tylko spór pokoleniowo–polityczny: premier jako pierwszy odważył się wystąpić przeciw Koirali, który słynie nie tylko z tradycji rodzinnych, ale także z nepotyzmu; wiele stanowisk w partii i państwie udało mu się obsadzić członkami swojej rodziny. Deubę popiera król i armia, stołeczne elity – i Stany Zjednoczone, które po „11 września 2001 r.” zaczęły odgrywać tutaj coraz większą rolę, wspomagając nepalski rząd militarnie.
Na nowego króla Nepalu został koronowany 53–letni biznesmen i książę, Gyanendra, młodszy brat Birendry, który objął tron 4 czerwca 2001 r. (Gyanendra Bir Bikram Shah Dev, ur. 7 lipca 1947 r., był już królem Nepalu od 7 listopada 1950 r. do 7 stycznia 1951 r., był drugim synem króla Mahendry. Po raz pierwszy na krótko wstąpił na tron podczas powstania przeciw dziedzicznym premierom z rodziny Rana w 1950 r.)
W lipcu 2001 r. rząd i rebelianci zawiesili broń i przystąpili do rozmów. Jednakże niebawem lider maoistów, Prachandra, zerwał rozejm, bo rząd nie godził się na zmianę konstytucji, a partyzantka zmasakrowała garnizon w mieście Ghorahi. Wobec powyższego król Nepalu wprowadził 26 listopada 2001 r. stan wyjątkowy w całym kraju, a walki zbrojne zaczęły pochłaniać setki ofiar śmiertelnych. Maoistowscy partyzanci zaczęli dopuszczać się również aktów terrorystycznych, wysadzając np. rozlewnię Coca–Coli w Katmandu. Atak na firmę miał przede wszystkim znaczenie propagandowe. W maju 2002 r. w miejscowości Khara, 400 km na zachód od Katmandu – doszło do największej bitwy z partyzantami, kiedy to kolejnych kilkuset maoistowskich partyzantów zginęło w krwawych walkach z oddziałami armii rządowej. Wojska rządowe urządziły prawdziwą obławę na rebeliantów, otaczając i szturmując ich kryjówki na zachodzie kraju ( Maoiści uderzyli na obóz wojskowy. Początkowy bilans – 152 martwych maoistów i pięciu żołnierzy – wzrósł do ponad dwustu ofiar, bo guerilla wynosi swoich zabitych, by dla utrudnienia identyfikacji porzucać ich w dżungli, często z odciętymi głowami). W 2002 r. niespodziewanie Stany Zjednoczone udzieliły władzom Nepalu finansowego wsparcia przeznaczonego na ostateczne pokonanie przeciwników monarchii.
 |
Prachanda w |
Sytuacja polityczna Nepalu coraz bardziej się komplikowała. Walki przybrały charakter gwałtowny, wręcz okrutny. Całkowitej ruinie zaczęła ulegać nepalska demokracja parlamentarna. Od wprowadzenia demokracji w 1990 r. krajem rządził Kongres Nepalski, partia mająca największe tradycje, która przed 1990 r. przez dziesięciolecia musiała działać nielegalnie i na emigracji w Indiach, zwalczając monarchię absolutną. Kongres ma w parlamencie absolutną większość. Jednak demokracja przeżywa kryzys. Żaden z rządów nie dotrwał do terminowych wyborów. Najbliższe zaplanowano na listopad 2002 r., ale pojawiły się wątpliwości, czy głosowanie będzie uczciwe, bo w regionach, gdzie toczą się walki, przeprowadzenie głosowania może być niemożliwe. Sytuację komplikują też spory wewnątrz Kongresu: premier Sher Bahadur Deuba został w maju wykluczony z partii przez jej przywódcę Giriję Prasada Koiralę, polityka starszej generacji, którego starszy brat zakładał Kongres w 1950 r. (Sher Bahadur Deuba, ur. 13 czerwca 1946, przewodniczący Kongresu Nepalskiego sprawował trzykrotnie urząd premiera, w latach 1995–1997, 2001–2002 oraz od 2 czerwca 2004 r. do 1 lutego 2005 r. Po raz drugi został mianowany szefem rządu po rezygnacji Giriji Prasad Koirali w lipcu 2001 r. Ze stanowiska ustąpił na skutek bezkrwawego zamachu stanu przeprowadzonym przez króla Gyanendrę w październiku 2002 r. Gyanendra przywrócił go na stanowisko w 2004 r. po politycznych protestach, upadku dwóch kolejnych rządów i braku odpowiedniego kandydata na stanowisko premiera. W swoim trzecim gabinecie Deuba objął również funkcje ministra spraw zagranicznych i obrony. Deuba został skazany na dwa lata więzienia w lipcu 2005 r. po zarzutem korupcji. 13 lutego 2006 r. został zwolniony z odbywania kary i oczyszczony z zarzutów).
Deuba został wykluczony, ponieważ zwrócił się do króla Gyarendry o przedłużenie stanu wyjątkowego o trzy miesiące, mimo że partia zakazała mu tego – a król przychylił się do prośby premiera. Konflikt między Koiralą a Deubą to nie tylko spór pokoleniowo–polityczny: premier jako pierwszy odważył się wystąpić przeciw Koirali, który słynie nie tylko z tradycji rodzinnych, ale także z nepotyzmu; wiele stanowisk w partii i państwie udało mu się obsadzić członkami swojej rodziny. Deubę popiera król i armia, stołeczne elity – i Stany Zjednoczone, które po „11 września 2001 r.” zaczęły odgrywać tutaj coraz większą rolę, wspomagając nepalski rząd militarnie.
<< poprzednia | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | następna >>
