Bośnia i Hercegowina: kształtowanie państwa i pozycja międzynarodowa (1992-2006)

Istotne różnice w stosunku do wcześniejszych statystyk widnieją w spisie z 1971 r. Uwzględniono w nim po raz pierwszy Muzułmanów w sensie etnicznym, jako odrębny naród. Z nową grupą utożsamili się także ci wyznawcy islamu, którzy w poprzednich spisach określili się jako Serbowie lub Chorwaci (stanowili ok. 10% ogółu muzułmanów, 100 tys.). Innym kluczowym zjawiskiem, które ukazał spis był poważny wzrost liczby muzułmanów (w latach 1953–1971 o 66%), związany ze znacznym przyrostem naturalnym wśród tej grupy. Pewną rolę odegrała także emigracja ludności, głównie Serbów i Chorwatów z Jugosławii. W konsekwencji tych zjawisk liczba Serbów w obniżyła się o 4,8%, zaś Chorwatów o 2,4%. Pojawiła się też nowa kategoria – Jugosłowian, ponad 40 tys.141. Były to zwykle osoby wywodzące się z mieszanych małżeństw, których w Bośni i Hercegowinie było dużo – pod koniec drugiej Jugosławii 40% wśród ludności miejskiej, z których pochodziło 20% dzieci. Co drugi mieszkaniec republiki miał chociaż jednego krewnego innej narodowości. Trzeba dodać, że w powojennej Bośni i Hercegowinie nie było otwartych, masowych konfliktów narodowościowych142.



Następny spis ludności z 1981 r. potwierdzał tendencje poprzedniego – wzrost liczby Muzułmanów kosztem Serbów i Chorwatów. Wzrastał też udział ludności określającej się mianem Jugosłowian.



Spis ludności z 1991 r. jest ostatnim wiarygodnym źródłem na temat sytuacji narodowościowej w Bośni i Hercegowinie przed wybuchem konfliktu, który zmienił oblicze etniczne państwa. Ukazał dalszy, znaczący wzrost ilości Muzułmanów (przez 10 lat o prawie 300 tys.), przy pewnej stabilizacji liczby Serbów i Chorwatów (jednak przy spadku odsetka tych narodowości). Spadła natomiast liczba Jugosłowian, co może mieć związek z coraz bardziej napiętą sytuacją polityczną w SFRJ.



Wspomniane zmiany struktury narodowościowej widoczne są wyraźnie w tabeli nr 11. Odnotować można stały wzrost odsetka Muzułmanów, przy spadku Serbów i Chorwatów. Istotna zmiana nastąpiła w 1971 r., gdy wprowadzono kategorię Muzułmanin w sensie etnicznym. Wzrost odsetka niezaliczonych do żadnej narodowości był wynikiem powstania grupy osób określających się mianem Jugosłowian. Na podstawie danych ujętych w tabelach można zauważyć też wzrost ogólnej liczby mieszkańców Bośni i Hercegowiny w latach 1949–1991 z 2,5 do 4,3 mln143.



Przeprowadzenie dokładnego bilansu zmian etniczno–demograficznych, jakie dokonały się na obszarze Bośni i Hercegowiny podczas wojny domowej, jest niezwykle trudne i w dużej mierze opiera się na danych szacunkowych. Od 1991 r. nie zorganizowano oficjalnego spisu ludności. Bezpośrednio przed rozmowami w Dayton na terytorium Bośni i Hercegowiny znajdowało się jedynie 2,9 mln ludzi, z czego 2,3 mln nie zmieniło miejsca zamieszkania, zaś 600 tys. było uchodźcami. W wyniku walk 1,258 mln. osób opuściło Bośnię i Hercegowinę – 460 tys. Muzułmanów, 330 tys. Serbów, 290 tys. Chorwatów, 129 tys. Jugosłowian i 50 tys. osób innej narodowości. Z tej liczby 200 tys. Serbów i 200 tys. Chorwatów skierowało się do swoich macierzystych państw. Około 870 tys. mieszkańców Bośni i Hercegowiny udało się w niewiadomym kierunku. Ogólna liczba zabitych i zaginionych wyniosła 329 tys. ludzi: 218 tys. Muzułmanów, 83 tys. Serbów, 21 tys. Chorwatów, 5 tys. Jugosłowian i 2 tys. osób innej narodowości144. Piotr Eberhardt uznał, że w niektórych przypadkach są one znacznie zawyżone145. Ogólne zaludnienie kraju spadło o ok. 1,5 mln osób.




142. P. Eberhardt, op. cit., s. 74-78.
142. M. Waldenberg, Rozbicie..., s. 164.
143. P. Eberhardt, op. cit., s. 77-79.
144. Ibid., s. 91-92.
145. W większości opracowań liczbę ofiar szacuje się na 80–120 tys. M. Kuczyński, op. cit., s. 252.
skomentuj
KOMENTARZE NA TEMAT GRY
więcej komentarzy dodaj komentarz