Sztab VVeteranów
Tytuł: Twierdza Deluxe
Producent: FireFly Studios
Dystrybutor: Cenega Poland
Gatunek: Strategia RTS
Premiera Pl:2006-05-19
Premiera Świat: 2006-05-19
Autor: Ajmdemen

"Twierdzę" uważam za spory przełom w tym gatunku gier. Przy obniżającej loty serii "Lords of the Realm" produkcja będąca połączeniem RTS i zarządzania zamkiem wniosła sporo świeżości. Rozgrywka nie jest wcale prosta, szczególnie w trybie multiplayer, więc liczę na to, że poniższe rady pomogą wam stać się "najznamienitszymi władcami", jak to zabawnie ujmuje gra :)

G o s p o d a r k a
Jest kwestią kluczową- wiadomo, bez dobrej gospodarki nie wystawimy silnej armii, wróg szybko zdobędzie przewagę liczebną i nawet najlepsze fortyfikacje nie pomogą, jeśli będzie brakowało kamienia do ich naprawy. W grze są 3 główne działy gospodarki: żywność, broń i surowce "przemysłowe" (drewno, kamień i żelazo). Jeśli rozkręcimy gospodarkę w tych 3 dziedzinach to już ogromny sukces. Ale żeby to osiągnąć potrzeba sporo wysiłku- przede wszystkim trzeba rozplanować położenie budynków, jeśli gramy w dodatek "Krzyżowiec" do wersji podstawowej "Twierdzy", to jeden z problemów jest już rozwiązany, a mianowicie położenie sadów, które możemy postawić jedynie w oazach, w wersji podstawowej polecam ustawienie ich w kierunku odwrotnym niż przeciwnik od głównej siedziby, dzięki czemu będą mniej narażone na atak. Przy nich stawiamy spichlerz, najlepiej tak żeby znalazł się około połowy do trzech czwartych ekranu od składu zapasów, dzięki czemu na wolnej przestrzeni zyskamy miejsce na piekarnie. Piekarze pobierają mąkę ze składu zapasów i odnoszą ją do spichlerza, więc ważna jest mała odległość obu budynków od piekarni. Jeśli natomiast chodzi o farmy pszenicy i młyny to nie musimy stawiać ich razem z sadami blisko spichlerza- raczej ważna jest bliskość składu zapasów. Zagrody bydła są niezbyt wydajnym źródłem żywności, ponadto nie grozi tu zepsucie jak w przypadku pszenicy i jabłek, więc stawiamy je na wolnej przestrzeni w dalszej odległości. Czy wspomniałem już o powiększeniu składu zapasów? Jest to konieczne dla gopodarki funkcjonującej na dużą skalę- jedną z pierwszych rzeczy w rozgrywce powinno być przynajmniej cztero- a nawet dziewięciokrotne powiększenie składu.
Kwestia surowców nie jest szczególnie skomplikowana- kamieniołomy stawiamy na złożach kamienia, przy nich woły (ok. 2 na kamieniołom, zależy to też od odległości do naszego składu), żelazo też wydobywamy ze złóż, a chaty drwali budujemy w pobliżu lasów.
Produkcję broni trzeba rozpocząć jak najszybciej i na jak największą skalę, a żeby zwiększyć maksymalnie efektywność trzeba posłużyć się jeszcze raz "mykiem" zastosowanym przy piekarniach- czyli budujemy budynki produkujące broń między składem zapasów a zbrojownią, wyjątkiem są garbarnie, które umieszczamy między zagrodami bydła a zbrojownią. Rzeczą ważną jest dbanie o wolną przestrzeń między budynkami, przez co stracimy trochę miejsca, ale wzrośnie efektywność pracowników, którzy nie będą tracić czasu okrążając budynki za każdym razem. Nie mówiąc już o możliwość zablokowania wejścia do budynku i groźbie pożaru.
Jeśli rozwinęliśmy powyższe 3 podstawowe dziedziny gospodarki, można rozszerzyć działalność o wydobycie smoły, którą wykorzystamy w celach obronnych lub handlowych i produkcję (lub zakup) piwa i budowę karczm i kościołów w celu powiększenia popularności. Mam jednak wątpliwości odnośnie opłacalności tych przedsięwzięć- pochłaniają sporo czasu gracza, który dużo lepiej może być zainwestowany gdzie indziej.
Wspomniałem przed chwilą o handlu, pieniądze można zdobywać przez podatki bądź handel- jednak podatki powyżej najmniejszych niespecjalnie się moim zdaniem opłacają (dają ok. 1/2 jednostki pieniężnej na mieszkańca, żeby zwiększyć do 1 na mieszkańca trzeba trzykrotnie powiększyć podatki czyli mieć 4 popularności mniej- z poziomu -2 do -6, podstawowe podatki kosztują tylko 3 popularności- z poziomu +1 obniżają do -2), więc resztę lepiej zdobyć przez sprzedaż zbędnych nam surowców i żywności na targowisku- ponadto można tu dokupić drewno, którego często brakuje, a jest dość tanie. Popularność utrzymujemy na poziomie między 90 a 100, utrzymując niskie podatki i zmieniając odpowiednio racje żywnościowe- dzięki temu utrzymujemy szybki przyrost populacji (czytaj świeżych rekrutów do armii). Domy ustawiamy w dość bezpiecznym miejscu, ale na przestrzeni, która nie będzie nam potrzebna dla innych budynków (np. jakaś wyspa, róg planszy- niekoniecznie blisko naszej głównej siedziby).

A r m i a
Powinna być liczna i zróżnicowana, dzięki czemu będzie w stanie poradzić sobie z każdym zagrożeniem, warto nawet zbudować parę jednostek kawalerii, która choć kosztowna, może okazać się bardzo przydatna, gdy będziemy potrzebowali szybkich jednostek. Warto wesprzeć armię machinami oblężniczymi, które osłonią nas przed podobnymi jednostkami wroga, ponadto osłabią jego armię i pomogą skruszyć mury. Główną siłę armii powinni tworzyć ciężkozbrojni rycerze i kusznicy wspomagani przez włóczników (tanie mięso armatnie) i łuczników (przydatni przy wybijaniu włóczników i cywili wroga). Taka kombinacja uczyni też nasz przemysł zbrojeniowy elastyczniejszym- na nadmiar zbroi skórzanych (czyli brak kusz) reagujemy przerzuceniem części produkcji łuków na kusze (ewentualnie jeśli mamy również nadmiar mieczy to przerzucamy się na pałkarzy), nadmiar kusz (brak zbroi skórzanych)- zmieniamy produkcję na łuki, nadmiar zbroi (brak mieczy)- zmieniamy część produkcji włóczni na piki (ciężkozbrojni pikinierzy są wolni, ale bardzo odporni i mogą się przydać). Choć oczywiście najlepiej pokryć zapotrzebowanie nową produkcją.

F o r t y f i k a c j e
Jeśli nie grasz w misję polegającą na obronie zamku przez określony czas, to fortyfikacje nie powinny być kluczowym elementem strategii, ale jej uzupełnieniem. Budowanie zbyt rozległych fortyfikacji pochłania wiele surowców (które mógłbyś sprzedać) i czasu, ponadto dość poważnie ograniczając nasze możliwości. Nie można ograniczać się do defensywy, fortyfikacje powinny raczej wspierać nasze wojsko i wzmacniać pozycję w najbardziej narażonych punktach i możliwie blisko przeciwnika, wtedy pomogą ograniczyć jego rozwój, ale żeby to osiągnąć trzeba umieć przewidzieć zachowanie wroga- bo nasza chwila radości z ostrzelania cywili wroga przez nasze jednostki umieszczone na wieży blisko jego niezabezpieczonych budynków może się skończyć żałobą po straconym oddziale zniszczonym przez frontalny atak wroga- możliwość, o której stratedzy często zapominają, a która może przynieść sukces tak samo jak każda inna. Zanim więc zbudujemy fortyfikacje daleko od głównej siedziby trzeba zdecydować czy zdołamy ją utrzymać, w rozgrywce z człowiekiem walka o taki punkt może rozstrzygnąć o całej rozgrywce- jeśli umieścimy na wieży w miarę silny oddział i nasza armia będzie w stanie przyjść z odsieczą to możemy być spokojni (chyba że przeciwnik ma przytłaczającą przewagę, ale jeśli postępujecie zgodnie z moimi dotychczasowymi radami nie musicie się tego obawiać), ewentualny frontalny atak wroga zostanie zmasakrowany. Z bajerów w stylu wilczych dołów, klatek z psami, uważam za godne polecenia tylko smolne rowy, które szybko można zbudować, łatwo podpalić, a spustoszenie czynione przez nie we wrogiej armii naprawdę cieszy oko.

Grajcie i zwyciężajcie wrogów siłą i mądrością!

Ajmdemen
daran@pf.pl