ZSU-23-4 Szyłka

Po wojnie rosyjscy konstruktorzy zdawali sobie sprawę z potrzeby skonstruowania samobieżnego zestawu przeciwlotniczego. Skonstruowano ZSU-57-2 samobieżne dwulufowe działko 57mm. Zdawali sobie oni sprawę z wad skonstruowanego pojazdu - Małej szybkostrzelności oraz braku radaru.

Pod koniec lat 50 w biurze projektowym Astrowa rozpoczęto więc prace nad nowym systemem, opartym na podwoziu lekkiego czołgu pływającego PT-76 z nową wieżą i czterema chłodzonymi wodą działkami AZP-23. Działko to zostało zaadaptowane z dwulufowego holowanego systemu artyleryjskiego ZU-23. Nowa wieża została także wyposażona w radar wykrywająco - śledzący, który przekazywał dane do komputerowego systemu prowadzenia ognia. Nowy system nazwano ZSU-23-4 Pierwszy na świecie autonomiczny, samobieżny zestaw plot., Po raz pierwszy zademonstrowany został publicznie na defiladzie w Moskwie 7 XI 1965 r., a do służby wszedł w 1966 r. Jego nazwa to skrót od Zenitnaja Samochodnaja Ustanowka, "23" to kaliber działek, a "4" oznacza liczbę luf zestawu. Kompleks znany jest również pod nazwą "Szyłka" (czyli szydło).

Zestaw umieszczono na podwoziu transportera opancerzonego GM-575. Z przodu znajduje się przedział kierowania, pośrodku bojowy z wieżą, a z tyłu napędowy.
Obsługę pojazdu stanowi 4 żołnierzy: dca, st. operator, operator odległości i mechanik-kierowca. Kadłub zestawu jest spawany z płyt pancernych, z przodu znajduje się przedział kierowania, po środku przedział bojowy, a z tyłu silnikowy z czterosuwowym, wysokoprężnym W6R. Pojazd posiada zawieszenie indywidualne na wałkach skrętnych. Pojazd posiada 4 zespolone działka AZP-23 kal. 23 mm, chłodzone cieczą, umieszczone w obrotowej wieży. Automatyka działek opiera się na zasadzie odprowadzania części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Amunicja dosyłana jest w taśmach z rozdzielnymi ogniwami. Odpalanie przeprowadzane jest za pomocą elektrospustu, a naprowadzanie na cel elektrohydraulicznie lub ręcznie (awaryjnie). Szybkostrzelność teoretyczna z 4 działek wynosi 3400 strz./min., ale w praktyce strzela się seriami po maks. 120 pocisków (30 z jednej lufy). Prędkość pocz. pocisku wynosi 950 - 1000 m/s. Pojazd przewozi 2000 szt. amunicji. Ryglowanie zamka odbywa się przez pionowy ruch klina.

ZSU-23-4 Szyłka

W skład systemu kierowania ogniem wchodzą: stacja radiolokacyjna wykrywania i śledzenia celu, przelicznik balistyczny, celownik optyczny (awaryjny), ukł. stabilizacji anteny i armat w czasie jazdy. Szyłka wyposażona jest w układy ppoż. i ochrony przed bronią ABC oraz w środki: obserwacji dziennej i nocnej, łączności zewnętrznej (radiostacja R-123), wewnętrznej (telefon R-124), układ wentylacji i aparaturę GPS. W wieży i na niej umieszczono elementy systemu kierowania ogniem.

Opierając się na wynikach amerykańskich badań, w 1977 r. na uzbrojenie państw b. ZSRR wprowadzono wersję ZSU-23-4M, w której zmieniono: stację radiolokacyjną, przelicznik, ukł. wentylacji i osłonę działek.

System charakteryzuje się 50% większą celnością i o 66% większym efektywnym zasięgiem niż amerykański Vulcan kalibru 20 mm. W 1973 r. w czasie trzech pierwszych dni wojny Yom Kippur na Bliskim Wschodzie, egipskie Szyłki zestrzeliły 30 izraelskich samolotów. Ich skuteczność była wielkim zaskoczeniem dla Zachodu.

Dane taktyczno-techniczne:

Masa - 20 500 kg
Załoga - osoby
Długość - 6540mm
Szerokość - 2950mm
Wysokość - 2250mm
Wysokość z radarem - 3800mm
Uzbrojenie - 4 sprzężone działka 23mm
Napęd - silnik wysokoprężny W6R
Zasięg - 450 km


Piotr 'Hallack' Burda
pioburda@poczta.onet.pl

ZSU-23-4 Szyłka