Rosja Imperium Kolonialnym
Rosja imperium kolonialnym
Mówiąc "imperium kolonialne" od razu nasuwa się na myśl Wielka Brytania, Francja czy też Hiszpania. Kolonie rozumiemy jako kolonie amerykańskie, Indie i inne egzotyczne miejsca z tubylcami do wytępienia. A ja twierdzę, iż Rosja carska(choć sowiecka także) także była potęgą kolonialną.
Już słyszę te głosy zdziwienia- "potęgą kolonialną? A gdzie poza Alaską oni mieli kolonie?" Zacznę więc od małego rysu historycznego. Początek ubiegłego tysiąclecia zaczął się fatalnie. Ruś Moskiewska została podbita przez Tatarów, we własnym państwie pełnili oni rolę "obywateli drugiej kategorii". Ziemie ruskie zaczęły się jednoczyć dopiero w XIV wieku. Od tego momentu rozpoczęła się ekspansja o niesłychanym tempie. W niektórych okresach Rosja carska rozszerzała swoje terytorium o 1.8% dotychczasowej powierzchni rocznie. Szybciej rozwijały się tylko dwa państwa - Stany Zjednoczone i Imperium Ottomańskie. Rosja jednak w odróżnieniu do tych dwóch państw rozszerzała swoje terytorium nieprzerwanie od średniowiecza aż do przegranej wojny z Japonią na początku XX wieku. Do 1914 zajmowała ona 1/6 globu.
Rosja prowadziła wielokierunkową ekspansję. W miarę wzrostu jej potęgi pod kontrolę carów dostawały się ziemie coraz bardziej odległe, pokonywano coraz silniejszych przeciwników. Metody podbijania nowych obszarów nie różniły się zbytnio od tych stosowanych przez zachodnich Europejczyków( podbój przy użyciu europejskiej techniki, wykorzystywanie biurokracji i środków perswazji). Dokonywali oni także odkryć geograficznych, kontrolowali opanowane terytoria(najlepiej przez wykorzystywanie miejscowych elit do np. zbierania podatków, tłumienia buntów itp.). Podobnie jak Brytyjczycy wykorzystywali oni odległe kolonie jako instrument represji. Różnica w tym względzie polegała na tym, iż na Australię byli wysyłani więziennicy kryminalni a nie polityczni(choć Napoleon przesiadujący na św. Helenie miałby pewnie inne zdanie).
Rosja do początku XIX wieku nie prowadziła na szeroką skalę osadnictwa na podbitych terenach, gdyż nigdy nie stanęła przed problemem przeludnienia. Syberia traktowana była jako największe na świecie "zagłębie futrzarskie", Kreml zaś zadowalał się jego ekstensywną eksploatacją. Jednak wraz z początkiem reform agrarnych i uwolnieniem chłopów pojawiła się myśl o zorganizowanym osadnictwie - choćby w celu rozładowania grożącego rewoltą głodu ziemi. Stworzono także ogromne plantacje bawełny w kotlinie Fergany i w innych regionach na wschód od Wołgi.
Decyzj
Nietrudno porównać kampanie wojenne dowodzone przez generałów Konstantina A. Kaufmana w 1873 roku czy Michaiła D. Skobielewa w 1881 roku z chociażby masakrą pod Wounded Knee.
Osobną kartę historii stanowią ambicje niektórych architektów polityki zagranicznej Rosji, którzy pragnęli uzyskać przyczółki w Afryce. Na szczęście dla Rosjan nie doszło do tego, gdyż tam już zbyt silną pozycję mieli Brytyjczycy. Na terenie Azji środkowej także zaczęły się ścierać interesy kolonialne państwa carów z brytyjską koroną. Rozszerzenie przez Rosję wpływów w Chinach( traktat pekiński z 1860 roku potwierdził prawa Rosjan do terytoriów na lewym brzegu Amuru i w Kraju Ussuryjskim) uznać można za próbę zrównoważenia uzyskanych przez Francję i Wielką Brytanię w tym samym roku przywilejów na terenie Chin. Do języka historyków i politologów na stałe wszedł termin "Wielka Gra"(nie, nie ten Richter), którym zwykło się określać rywalizację rosyjsko-angielską w Azji środkowej pod koniec XIX wieku i jej kolejne mutacje.
Za ostatni dowód dodam tylko, że Rosjanie stanowili zaledwie 40% ludności wielonarodowego imperium. I na zakończenie nie mogłem się powstrzymać przed przytoczeniem fragmentu roty przysięgi koronacyjnej ostatniego cara Mikołaja II z 1894 roku. Oto jej słowa: "Imperator Wszechrusi, Car Moskwy, Kijowa, Włodzimierza, Nowogrodu, Kazania, Astrachania, Syberii, Chersonezu i Gruzji; Król Polski; Książę Pskowa; Wielki Książę Smoleńska, Litwy, Wołynia, Podola i Finlandii; Książę Estonii, Inflant, Kurlandii i Semigalii, Żmudzi, Karelii, Tweru, Permu, Wiatki i Bułgarii [nadwołżańskiej]; Książę Niżnego Nowogrodu, Riazania, Połocka, Rostowa, Jarosławia, Biełoziera, Witebska, Mścisława i ziem północnych; Książę i Suweren Ingrii, Kartylii, Kabardii i prowincji armeńskich; Suweren książąt kaukaskich; Książę i Dziedzic Turkiestanu...".
Rosja imperium kolonialnym
Piotr "Klemens" Kociubiński
klemens777@wp.pl
Autor: Klemens
