Współczesny fundamentalizm

Słowo te nieraz kojarzymy od razu z muzułmanami, wzywającymi na dżihad przeciwko Stanom Zjednoczonym( Iran), czy też Izraelowi( np. Palestyna). Tymczasem zjawisko fundamentalizmu religijnego narodziło się w środowisku amerykańskich protestantów w XIX stuleciu(np. wśród kwakrów i mormonów, ale nie tylko). A co właściwie oznacza same te słowo? Sama nasuwa się definicja wynikająca z nazwy: powrót do źródeł, do fundamentów. W religii oznacza to powrót do doktryny w stanie czystym, takim, jaki przybierała na początku swego rozwoju. Stąd wynikają wszelkie dążenia do idealizowania historii i upatrywania w niej źródeł dobrobytu, w tym, co obecne zaś źródeł wszelkich nieszczęść i niepowodzeń. W świetle takiej interpretacji dziejów wystarczy już tylko znaleźć winnego i napiętnować go publicznie, wzywając wiernych do walki z nim. W epoce dominacji politycznej i ekonomicznej Zachodu dla wielu sfrustrowanych ideologii to właśnie on jest najchętniej atakowanym wrogiem. Po śmierci Mahometa w 632 roku nowa religia i nowa państwowość zaczęły błyskawicznie się rozprzestrzeniać. Państwo arabskie w ciągu zaledwie stu lat zdobyło tereny od rzeki Indus i Morza Arabskiego na wschodzie, Jeziora Aralskiego na północy przez Azję i Afrykę Północną do dolnych katarakt Nilu na południu po Atlantyk na zachodzie i Pireneje w Hiszpanii. Był to twór wielonarodowy i multietniczny. Elementem zespalającym okazał się islam. Było to państwo, w którym życie polityczne i religijne nie były rozdzielone. Władca imperium był zarazem następcą Proroka. Jednak do powstania ruchów fundamentalistycznych przyczynił się sam Zachód. Dla prostego ludu dominacja państw zachodnich była zdecydowanie nie do przyjęcia, bo choć poddanych imperium w jednakowym stopniu wyzyskiwał sułtan, a później gubernator przybyły z Zachodu, to sułtan wyznawał ich religię. Stąd wśród muzułmanów pojawiły się opór i wiara w ostateczne zwycięstwo islamu oraz wyzwolenie spod obcego jarzma( swoje jest wszak o wiele lepsze:)). Jedni wierzyli w przyjście mahdiego- mesjasza, który położy kres opresji, inni wskazywali na konieczność współpracy ws

Po I wojnie światowej, epoka kolonializmu zaczęła przechodzić do niechlubnej historii, co zrodziło jednak nowe problemy. Jedną z podstawowych spuścizn po panowaniu kolonialistów okazała się idea państwa świeckiego, absolutnie obca wschodniemu sposobowi myślenia, państwa, w którym prawo jest czym innym niż religia. Zniszczona gospodarka, wyeksploatowane bogactwa naturalne i stopniowe popadanie w zależność ekonomiczną od państw zachodnich prowadziły do wzrostu frustracji i gniewu autochtonów. Wtedy narodziła się idea Zachodu jako Wielkiego Szatana z jego państwem świeckim, czyli bezbożnym. Powstawał fundamentalizm. Nie wziął się oczywiście z niczego. W XIX wieku powstawało wiele ideologii, zwanych modernistycznymi, usiłujących znaleźć miejsce dla islamu w zupełnie nowej dla niego rzeczywistości. Wciąż istniało jednak wiele innych bardziej ortodoksyjnych ugrupowań i to z nich wywodzą się współcześni fundamentaliści. Zachód popełnił kolejny błąd. Bojąc się organizacji fundamentalistycznych takich jak np. Bracia Muzułmanie, państwa zachodnie użyły swych wpływów, by zepchnąć te organizacje do działalności w podziemiu. To jednak zrodziło nowe pretensje wobec Zachodu i sprawiło, że grupy głoszące dotąd chęć pokojowego wdrażania swych ideałów zradykalizowały swe podejście i chwyciły za broń. Niejako na własne życzenie Zachód sprowadził na świat terroryzm. Za doskonały przykład może służyć decyzja o ustanowieniu Izraela, nie skonsultowana z Arabami. Fundamentalizm nie jest jednak zjawiskiem typowym tylko dla islamu. Przecież nie muzułmanie zabili premiera Icchaka Rabina w 1995 roku. Sami fundamentaliści stanowią wśród muzułmanów znikomą mniejszość ( aczkolwiek doskonale widoczną). Wielkim błędem i uogólnieniem jest łączenie tych grup. Aczkolwiek trzeba pamiętać, iż fundamentaliści stanowią pewne zagrożenie dla ogólnoświatowego pokoju, że choć wspomnę o krwawych wojnach w Afganistanie i Algierii.

Współczesny fundamentalizm

Piotr 'Klemens' Kociubiński
klemens777@wp.pl

Autor: Klemens