Dnia 31 sierpnia 1960r. zebrała się konferencja 13 niepodległych państw afrykańskich, która zwróciła się do Lumumby o wykazanie umiarkowania (pozycja D.Hammarskjolda umocniła się a ONZ potwierdziła swoje zaufanie do jego osoby). Zaskoczony tym Lumumba, który spodziewał się poparcia ze strony wolnych państw afrykańskich, uświadomił sobie własną porażkę polityczną. Ostatecznie zwrócił się o pomoc do ZSRR, pogłębiło to jednak rozłam w obozie rządowym oraz spowodowało bunt armii. W dniu 14 września 1960r. głównodowodzący armii kongijskiej, płk. Joseph Desire Mobutu dokonał zamachu stanu usuwając Lumumbę (Mobutu 14.10.1930-07.09.1997 służył wcześniej w kolonialnych siłach belgijskich w latach 1949-56, gdzie dosłużył się stopnia sierżanta-majora; pracował również jako dziennikarz. W latach 1958-60 był działaczem Kongijskiego Ruchu Narodowego. W niepodległym Kongo został szefem sztabu armii. Po zamachu stanu stanął na czele Rady Komisarzy Generalnych, lecz niebawem został zmuszony do ustąpienia; w latach 1961-65 był naczelnym dowódcą armii oraz marionetką...jak się okazało, związaną z kapitałem amerykańskim). Tymczasem Lumumba powołał w Stanleyville separatystyczny rząd, który proklamował budownictwo socjalizmu.

Sprawa Konga i interwencji wojsk ONZ była przedmiotem obrad szeregu posiedzeń Rady Bezpieczeństwa, ale państwa nie zdołały wypracować jednolitej rezolucji (nic dziwnego zresztą- wszak każde z nich miało swój interes w tym konflikcie). W tej sytuacji sprawa Konga wpisana została na porządek dzienny nadzwyczajnej sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ, które uchwaliło rezolucję 16 państw afro-azjatyckich wyrażającą zaufanie do sekr.gen. ONZ oraz wzywała inne kraje do wstrzymania dostaw sprzętu wojskowego dla różnych wrogich sobie grup politycznych w Kongu (marzenie ściętej głowy...). Podkreślała ona jednocześnie nadal rolę centralnego rządu premiera Lumumby jako jedynego legalnego rządu w tym kraju. Rezolucja stwierdzała dalej, że Hammarskjold może pertraktować jedynie z tym legalnym rządem. W listopadzie problem Konga ponownie stał się przedmiotem obrad ONZ. Osiem państw afroazjatyckich (Cejlon, Ghana, Gwinea, Indie, Indonezja, Mali, Maroko i Zjednoczona Republika Arabska) przedstawiło wniosek w sprawie uznania pełnomocnictwa delegacji kongijskiej reprezentującej w ONZ rząd premiera P. Lumumby. Wniosek przepadł, gdyż 18 listopada Komisja Mandatowa w rezultacie nacisku ze strony m.in. USA uznała rząd J.Kasavubu za przedstawiciela Konga (ZSRR głosował przeciw tej decyzji). Tym samym 22 listopada pełnomocnictwa Kasavubu zostały uznane przez Zgromadzenie Ogólne ONZ (Kasavubu pozostał również do 1965r. prezydentem Rep. Kongo i przewodniczący Komisji Obrony), przy wydatnym poparciu części krajów afrykańskich, które wchodziły w skład Wspólnoty Francuskiej. Przedstawiciele Lumumby zostali odwołani. Na wieść o tym Lumumba dokonał 24 listopada ucieczki z Stanleyville, które zostało zajęte najpierw przez wojska rządowe, a następnie katangijskie. Sam Lumumba został pochwycony 1 grudnia 1960r. i uwięziony przez żandarmerię Mobutu, a następnie wydany secesjonistom katangijskim.

Lumumba aresztowany przez wojska J.Mobutu