Bośnia i Hercegowina: kształtowanie państwa i pozycja międzynarodowa (1992-2006)
Porozumienie z Dayton nie przewidywało dalekosiężnych posunięć związanych z regulacją funkcjonowania struktur policyjnych. Aneks 11
porozumienia nakładał jedynie obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim mieszkańcom, znajdującym się pod jurysdykcją władz
państwowych przy pomocy sił policyjnych. Zadanie to miała wspomóc Międzynarodowa Policyjna Grupa Operacyjna Narodów Zjednoczonych
(UN IPFT), która powstała na mocy decyzji Rady Bezpieczeństwa ONZ. Jednym z podstawowych zadań IPTF była pomoc w organizacji
pierwszych powojennych wyborów w 1996 r., szkolenie, monitorowanie, doradzanie i inspekcja sił policyjnych na terenie Bośni oraz
przygotowanie ich restrukturyzacji i reorganizacji. Siły ITPF liczyły w różnych okresach działania od 1,5 tys. do 2 tys. osób. Po
początkowym okresie skala obowiązków zwiększała się. Na podstawie umów ramowych z władzami Federacji i RS rozpoczęto proces
„demokratyzacji” policji. Najważniejszymi elementami tych działań były: zmniejszenie liczebności sił policyjnych w
państwie (dochodzących w 1995 r. do 45 tys. funkcjonariuszy), weryfikacja policjantów (poprzez usuwanie osób związanych z
ugrupowaniami paramilitarnymi i komunistycznymi), wprowadzenie parytetów dla mniejszości w siłach policyjnych części składowych
państwa (także w kantonach), ujednolicenie umundurowania i opracowanie wspólnego policyjnego kodeksu postępowania.
Istotnie znaczenie miało przyznanie w 1997 r. Wysokiemu Przedstawicielowi tzw. uprawnień bońskich, które pozwalały na wywierania nacisku na władze celu przyspieszenia tempa restrukturyzacji policji. Działania podejmowane przez ITPF przyczyniły się znacznie do poprawy bezpieczeństwa w państwie. Mimo to, uznano, że dotychczasowa formuła reformy sił policyjnych i stabilizacji kraju zaczyna się wyczerpywać. W maju 2000 r. Rada ds. Implementacji Pokoju (PIC) przyjęła deklarację wzywająca do przekształcenia Bośni i Hercegowiny w „całkowicie zintegrowane i niepodległe państwo”. Pomimo starań wspólnoty międzynarodowej ogólny obraz sił policyjnych w Bośni, czyli złe funkcjonowanie i brak struktur centralnych, stawał się powoli symbolem niewydolności systemu daytońskiego. Szczególnym problemem były władze Republiki Serbskiej, uważający „swoją” policję za podstawowego gwaranta odrębności. Dla elit Federacji brak ogólnopaństwowej policji oznaczał utratę możliwości rozwoju państwa i pogłębianie stanu zawieszenia w Bośni.
Na początku 2003 r. odpowiedzialność za restrukturyzację policji w Bośni i Hercegowinie przejęła Unia Europejska, powołując Misję Policyjną Unii Europejskiej (EUPM). Jej działalność rozpoczęła się 1 stycznia 2003 r. Głównym zadaniem misji było stworzenie „jednolitej struktury policyjnej”. Jednym z największych dokonań EUPM stało się utworzenie Państwowej Agencji Śledczej i Ochronnej (SIPA), nazywanej „FBI Bośni i Hercegowiny”. Formacja ta, licząca ok. 1200 funkcjonariuszy, zajmowała się zwalczaniem najpoważniejszych przestępstw o charakterze regionalnym i ogólnopaństwowym. Od momentu przejęcia odpowiedzialności za rozwój wypadków w Bośni i Hercegowinie przez Unię Europejską, reforma policji była jednym z warunków sine qua non pogłębienia integracji. W raporcie z
listopada 2003 r. Komisja Europejska stwierdziła, że organizacja pracy policji na trzech poziomach (kanton
– część składowa – stopień centralny) jest zbyt kosztowna i niefunkcjonalna. Zaproponowano trzy modele reformy służb
policyjnych: powstanie policji ogólnopaństwowej; pozostawienie sił policyjnych na poziomie Federacji, RS i dystryktu Brčko oraz SIPA,
z jednoczesnym zlikwidowaniem policji w kantonach; lub model bazujący na policji kantonalnej i regionalnej w RS przy zachowaniu SIPA
oraz funkcji koordynacyjnej, szkoleniowej i komunikacyjnej na poziomie ogólnopaństwowym. Niedługo potem P. Ashdown podjął decyzję o
ustanowieniu Komisji ds. Restrukturyzacji Policji (PRC).
Na przełomie 2004 i 2005 r. Komisja Europejska uznała, że zaakceptuje tylko taką reformę, która będzie opierała się na trzech zasadach: wszystkie uprawnienia ustawodawcze i budżetowe muszą leżeć w gestii rządu centralnego; policja musi być całkowicie apolityczna; powinny powstać regionalne ośrodki ds. zarządzania policją. Wszystkie późniejsze projekty zmian opierały się na tych postulatach. Wkrótce EUPM i PRC przedstawiły propozycje reformy. Projekt pierwszej zakładał powstanie 5 regionów zarządzania siłami policyjnymi, nie odzwierciedlających podziału państwa na RS i Federację Bośni i Hercegowiny. PRC proponował utworzenie 10 takich regionów. Obie propozycje spotkały się ze skrajnym przyjęciem. Przedstawiciele Bośniaków zaakceptowali je bez większych zastrzeżeń, a Serbowie stwierdzili, że to zamach na ich niezależność. Kolejne tury rozmów o reformie w 2006 r. zbiegły się w czasie z negocjacjami na temat poprawek do konstytucji Bośni i Hercegowiny, jednak nie przyniosły porozumienia. Komisja Europejska w raporcie z listopada 2006 r. negatywnie oceniła wdrażanie reform w państwie, w tym unifikacji sił policyjnych i co za tym idzie, postępy na drodze do integracji europejskiej266.
Kluczowym elementem życia politycznego w Bośni i Hercegowinie pozostawało Biuro Wysokiego Przedstawiciela (Office of the High Representative) powołane przez ONZ. Jest to instytucja, która najbardziej udowadnia stopień uzależnienia Bośni i Hercegowiny od wspólnoty międzynarodowej. Do 2006 r. cztery osoby pełniły tę funkcję: Carl Bildt (1995–1997), były szwedzki premier; Carlos Westendorp (1997–1999), były hiszpański ambasador przy ONZ; Wolfgang Petritsch (1999–2002), austriacki dyplomata o słoweńskich korzeniach; lord Paddy Ashdown (2002–2006), brytyjski par. Instytucja powołana porozumieniem z Dayton, „uzbrojona” w 1997 r. w nadzwyczajne kompetencje, pełniąca „ostateczną władzę w implementowaniu procesu pokojowego”, wielokrotnie wpływała na bieg politycznych zdarzeń w państwie, posiadając największe zasługi w unifikacji państwa (wydaje się, że większe niż elity Bośni).
266. M. Kaczorowski, Reforma policji. Rola społeczności międzynarodowej, [w: ] Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina..., s. 109-119; Strona internetowa International Crisis Group, http://www.crisisgroup.org, „Bosnia’s stalled police reform: no progress, no EU”, „Europe Report”, No 164, inf. z 6 IX 2005.
Istotnie znaczenie miało przyznanie w 1997 r. Wysokiemu Przedstawicielowi tzw. uprawnień bońskich, które pozwalały na wywierania nacisku na władze celu przyspieszenia tempa restrukturyzacji policji. Działania podejmowane przez ITPF przyczyniły się znacznie do poprawy bezpieczeństwa w państwie. Mimo to, uznano, że dotychczasowa formuła reformy sił policyjnych i stabilizacji kraju zaczyna się wyczerpywać. W maju 2000 r. Rada ds. Implementacji Pokoju (PIC) przyjęła deklarację wzywająca do przekształcenia Bośni i Hercegowiny w „całkowicie zintegrowane i niepodległe państwo”. Pomimo starań wspólnoty międzynarodowej ogólny obraz sił policyjnych w Bośni, czyli złe funkcjonowanie i brak struktur centralnych, stawał się powoli symbolem niewydolności systemu daytońskiego. Szczególnym problemem były władze Republiki Serbskiej, uważający „swoją” policję za podstawowego gwaranta odrębności. Dla elit Federacji brak ogólnopaństwowej policji oznaczał utratę możliwości rozwoju państwa i pogłębianie stanu zawieszenia w Bośni.
Na początku 2003 r. odpowiedzialność za restrukturyzację policji w Bośni i Hercegowinie przejęła Unia Europejska, powołując Misję Policyjną Unii Europejskiej (EUPM). Jej działalność rozpoczęła się 1 stycznia 2003 r. Głównym zadaniem misji było stworzenie „jednolitej struktury policyjnej”. Jednym z największych dokonań EUPM stało się utworzenie Państwowej Agencji Śledczej i Ochronnej (SIPA), nazywanej „FBI Bośni i Hercegowiny”. Formacja ta, licząca ok. 1200 funkcjonariuszy, zajmowała się zwalczaniem najpoważniejszych przestępstw o charakterze regionalnym i ogólnopaństwowym. Od momentu przejęcia odpowiedzialności za rozwój wypadków w Bośni i Hercegowinie przez Unię Europejską, reforma policji była jednym z warunków sine qua non pogłębienia integracji. W raporcie z
Na przełomie 2004 i 2005 r. Komisja Europejska uznała, że zaakceptuje tylko taką reformę, która będzie opierała się na trzech zasadach: wszystkie uprawnienia ustawodawcze i budżetowe muszą leżeć w gestii rządu centralnego; policja musi być całkowicie apolityczna; powinny powstać regionalne ośrodki ds. zarządzania policją. Wszystkie późniejsze projekty zmian opierały się na tych postulatach. Wkrótce EUPM i PRC przedstawiły propozycje reformy. Projekt pierwszej zakładał powstanie 5 regionów zarządzania siłami policyjnymi, nie odzwierciedlających podziału państwa na RS i Federację Bośni i Hercegowiny. PRC proponował utworzenie 10 takich regionów. Obie propozycje spotkały się ze skrajnym przyjęciem. Przedstawiciele Bośniaków zaakceptowali je bez większych zastrzeżeń, a Serbowie stwierdzili, że to zamach na ich niezależność. Kolejne tury rozmów o reformie w 2006 r. zbiegły się w czasie z negocjacjami na temat poprawek do konstytucji Bośni i Hercegowiny, jednak nie przyniosły porozumienia. Komisja Europejska w raporcie z listopada 2006 r. negatywnie oceniła wdrażanie reform w państwie, w tym unifikacji sił policyjnych i co za tym idzie, postępy na drodze do integracji europejskiej266.
Kluczowym elementem życia politycznego w Bośni i Hercegowinie pozostawało Biuro Wysokiego Przedstawiciela (Office of the High Representative) powołane przez ONZ. Jest to instytucja, która najbardziej udowadnia stopień uzależnienia Bośni i Hercegowiny od wspólnoty międzynarodowej. Do 2006 r. cztery osoby pełniły tę funkcję: Carl Bildt (1995–1997), były szwedzki premier; Carlos Westendorp (1997–1999), były hiszpański ambasador przy ONZ; Wolfgang Petritsch (1999–2002), austriacki dyplomata o słoweńskich korzeniach; lord Paddy Ashdown (2002–2006), brytyjski par. Instytucja powołana porozumieniem z Dayton, „uzbrojona” w 1997 r. w nadzwyczajne kompetencje, pełniąca „ostateczną władzę w implementowaniu procesu pokojowego”, wielokrotnie wpływała na bieg politycznych zdarzeń w państwie, posiadając największe zasługi w unifikacji państwa (wydaje się, że większe niż elity Bośni).
266. M. Kaczorowski, Reforma policji. Rola społeczności międzynarodowej, [w: ] Europejski protektorat? Bośnia i Hercegowina..., s. 109-119; Strona internetowa International Crisis Group, http://www.crisisgroup.org, „Bosnia’s stalled police reform: no progress, no EU”, „Europe Report”, No 164, inf. z 6 IX 2005.
<< poprzednia | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | następna >>
