Bośnia i Hercegowina: kształtowanie państwa i pozycja międzynarodowa (1992-2006)
Praca składa się z pięciu rozdziałów o zbliżonej objętości, jedynie rozdział czwarty wyróżnia się ilością stron. Każdy rozdział
dzieli się na dwa podrozdziały.
W rozdziale pierwszym autor poddał analizie historię Bośni i Hercegowiny, dzieje polityczne tego regionu i poruszył problem tradycji państwowej. W podrozdziale pierwszym zajęto się najstarszymi dziejami państwa, między innymi okresem istnienia Królestwa Bośni na przełomie XIV i XV w., najazdem tureckim w drugiej połowie XV w. i 400–letnim panowaniem sułtanatu nad tym obszarem. Autor szukał odpowiedzi na pytanie – czy średniowieczna Bośnia i Hercegowina była bardziej związana z ludnością serbską czy chorwacką, z organizmami politycznymi Serbów czy Chorwatów oraz dlaczego ziemie bośniackie w ogóle wyodrębniły się. Interesującym wyzwaniem poznawczym było udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie – z jakiego powodu terytorium Bośni i Hercegowiny nie stało się obszarem zdominowanym jednoznacznie przez Serbów lub Chorwatów. Rozdział zawiera również opis dziejów tych obszarów w XIX i XX w. (od objęcia kontroli nad Bośnią przez Austro–Węgry), a także skomplikowanych stosunków politycznych i etnicznych w pierwszej i drugiej Jugosławii. W podrozdziale drugim autor odniósł się do procesu rozpadu państwa Słowian południowych. Zawarł w nim szczegółową analizę tego zagadnienia, opis uwarunkowań wewnętrznych, ale także międzynarodowych dezintegracji SFRJ. To właśnie wydarzenia na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. doprowadziły do niepodległości Bośni i Hercegowiny. Autor zwrócił uwagę na ścisły związek pospiesznego uznania międzynarodowego Słowenii i Chorwacji z wybuchem konfliktu w Bośni. Podjęta przez autora tematyka jest w literaturze polskiej opisana fragmentarycznie, natomiast dość szczegółowo została zbadana problematyka rozpadu SFRJ, ale nie z perspektywy Bośni i Hercegowiny.
Rozdział drugi został poświęcony wojnie bośniackiej w latach 1992–1995, która doprowadziła do powstania państwa w obecnym kształcie terytorialnym i politycznym. Uwaga autora skupiła się na planach pokojowego zakończenia konfliktu, włącznie z rozwiązaniem wynegocjowanym w Dayton. Ramy objętościowe pracy nie pozwoliły bowiem na wnikliwe opisanie wszystkich wydarzeń, co zresztą nie było zasadne i jest dokładnie przedstawione w licznych publikacjach polskich.
Przedmiotem analizy w rozdziale trzecim była ludność Bośni i Hercegowiny. W pierwszej jego części autor szczegółowo opisał zmiany demograficzne na przestrzeni dziejów, które doprowadziły do powstania skomplikowanej struktury etnicznej na tym obszarze – mieszanki narodowościowej Serbów, Chorwatów i Muzułmanów. Zwrócona została uwaga na bardzo istotną kwestię tożsamości narodowej i religijnej na Bałkanach. Specyfiką tego obszaru jest bowiem zdeterminowanie świadomości narodowej przez przynależność do danej religii. Podstawowym zagadnieniem stał się problem Muzułmanów, u których świadomość odrębności religijnej nie pozwoliła na utożsamienie się z ukształtowanymi wcześniej narodami, dominującymi w Bośni i Hercegowinie – serbskim i chorwackim. W drugiej części rozdziału autor przedstawił niezwykle interesujący problem bośniackiej świadomości narodowej, starając się odpowiedzieć na pytania: kto tworzy naród bośniacki? czy bośniaccy Serbowie są też członkami tego narodu? Opisane zostało również powstanie i specyfika języka bośniackiego. Rozdział trzeci stanowił wdzięczne pole analizy, gdyż w literaturze polskojęzycznej brakuje całościowych i pogłębio
nych badań nad tymi zagadnieniami.
W rozdziale czwartym został umieszczony opis porozumienia pokojowego i ram ustrojowych nakreślonych w Dayton oraz, w drugim podrozdziale, funkcjonowanie państwa BiH. Przedstawione zostały główne siły polityczne w państwie, wyniki wyborów do parlamentu i do prezydium oraz ich skutki dla życia politycznego Bośni i Hercegowiny. Opis podstawowych problemów, z jakimi zmierzyło się państwo – rozbrojenie i utrwalenie pokoju, odbudowa, starania na rzecz unifikacji obu jednostek politycznych, powrót uchodźców, kwestia bojowników islamskich z czasów wojny, budowa jednolitego społeczeństwa obywatelskiego – stał się jednocześnie oceną funkcjonowania ładu daytońskiego.
Rozdział piąty jest analizą udziału społeczności międzynarodowej w stabilizacji sytuacji politycznej w Bośni i Hercegowinie. Autor postawił hipotezę, że jest ta partycypacja bardzo znaczna, co znalazło wyraz w tytule podrozdziału – międzynarodowy protektorat. Ukazana została działalność najważniejszych misji wojskowych – IFOR, SFOR i EUFOR oraz misji policyjnych – UNIPFT oraz EUPM. W rozdziale podkreślona jest rola Unii Europejskiej w stabilizacji państwa. Szczegółowo opisane zostały kroki w kierunku przyjęcia BiH do Unii Europejskiej oraz międzynarodowa pomoc finansowa, szczególnie struktur europejskich i Stanów Zjednoczonych. Autor nakreślił również problem reformy sił policyjnych w Bośni i Hercegowinie, co stało się główną przeszkodą w integracji państwa z Unią. Przedstawiona została także koncepcja failed state i umiejscowienie w niej Bośni i Hercegowiny. W drugim podrozdziale znalazła się analiza przewidywanego rozwoju sytuacji politycznej w państwie. Praca została oparta na piśmiennictwie naukowym na temat Jugosławii, szczególnie procesu jej rozpadu, stosunków międzynarodowych w Europie oraz historii Europy Środkowowschodniej. Wyjątkowo ważne stały się materiały źródłowe, szczególnie internetowe (np. International Crisis Group, The Center of South East European Studies). Wartościowym źródłem były też artykuły z „Gazety Wyborczej”, zwłaszcza przy opisywaniu wydarzeń po 1995 r., w odniesieniu do których literatura polska jest uboga. Przydatny był też dorobek naukowy w języku polskim i angielskim. Często wykorzystywane były prace Marka Waldenberga, Sebastiana Wojciechowskiego, Noela Malcolma oraz praca zbiorowa pod redakcją Mateusza Gniadkowskiego. Wielką pomocą dla autora w zrozumieniu „specyfiki bałkańskiej” było również obejrzenie licznych dzieł kinematografii reżyserów pochodzących z regionu.
W realizacji zamierzonego projektu naukowego autor zastosował kilka metod badawczych. W pierwszym rozdziale głównie wykorzystał wiedzę historyczną, w rozdziale drugim, trzecim i czwartym metodę systemową, zaś w piątym sięgnął po wiedzę z zakresu prognozowania. Metoda systemowa jest jedną najbardziej powszechnych w politologii, dlatego też stała się głównym narzędziem badawczym autora. Posłużyła do zbadania obiektu jako systemu oraz przedstawienia analizowanego przedmiotu jako złożonej całości. Badanie systemu odbywa się poprzez analizę sprzężeń zwrotnych pomiędzy nim a jego elementami. W pracy systemem było państwo, jako jednostka geopolityczna o określonym terytorium, zamieszkana przez konkretną ludność, charakteryzująca się suwerenną władzą1. Atrybuty państwa stały się podsystemami.
1. L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Lublin 2003, s. 46.
W rozdziale pierwszym autor poddał analizie historię Bośni i Hercegowiny, dzieje polityczne tego regionu i poruszył problem tradycji państwowej. W podrozdziale pierwszym zajęto się najstarszymi dziejami państwa, między innymi okresem istnienia Królestwa Bośni na przełomie XIV i XV w., najazdem tureckim w drugiej połowie XV w. i 400–letnim panowaniem sułtanatu nad tym obszarem. Autor szukał odpowiedzi na pytanie – czy średniowieczna Bośnia i Hercegowina była bardziej związana z ludnością serbską czy chorwacką, z organizmami politycznymi Serbów czy Chorwatów oraz dlaczego ziemie bośniackie w ogóle wyodrębniły się. Interesującym wyzwaniem poznawczym było udzielenie odpowiedzi na kolejne pytanie – z jakiego powodu terytorium Bośni i Hercegowiny nie stało się obszarem zdominowanym jednoznacznie przez Serbów lub Chorwatów. Rozdział zawiera również opis dziejów tych obszarów w XIX i XX w. (od objęcia kontroli nad Bośnią przez Austro–Węgry), a także skomplikowanych stosunków politycznych i etnicznych w pierwszej i drugiej Jugosławii. W podrozdziale drugim autor odniósł się do procesu rozpadu państwa Słowian południowych. Zawarł w nim szczegółową analizę tego zagadnienia, opis uwarunkowań wewnętrznych, ale także międzynarodowych dezintegracji SFRJ. To właśnie wydarzenia na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. doprowadziły do niepodległości Bośni i Hercegowiny. Autor zwrócił uwagę na ścisły związek pospiesznego uznania międzynarodowego Słowenii i Chorwacji z wybuchem konfliktu w Bośni. Podjęta przez autora tematyka jest w literaturze polskiej opisana fragmentarycznie, natomiast dość szczegółowo została zbadana problematyka rozpadu SFRJ, ale nie z perspektywy Bośni i Hercegowiny.
Rozdział drugi został poświęcony wojnie bośniackiej w latach 1992–1995, która doprowadziła do powstania państwa w obecnym kształcie terytorialnym i politycznym. Uwaga autora skupiła się na planach pokojowego zakończenia konfliktu, włącznie z rozwiązaniem wynegocjowanym w Dayton. Ramy objętościowe pracy nie pozwoliły bowiem na wnikliwe opisanie wszystkich wydarzeń, co zresztą nie było zasadne i jest dokładnie przedstawione w licznych publikacjach polskich.
Przedmiotem analizy w rozdziale trzecim była ludność Bośni i Hercegowiny. W pierwszej jego części autor szczegółowo opisał zmiany demograficzne na przestrzeni dziejów, które doprowadziły do powstania skomplikowanej struktury etnicznej na tym obszarze – mieszanki narodowościowej Serbów, Chorwatów i Muzułmanów. Zwrócona została uwaga na bardzo istotną kwestię tożsamości narodowej i religijnej na Bałkanach. Specyfiką tego obszaru jest bowiem zdeterminowanie świadomości narodowej przez przynależność do danej religii. Podstawowym zagadnieniem stał się problem Muzułmanów, u których świadomość odrębności religijnej nie pozwoliła na utożsamienie się z ukształtowanymi wcześniej narodami, dominującymi w Bośni i Hercegowinie – serbskim i chorwackim. W drugiej części rozdziału autor przedstawił niezwykle interesujący problem bośniackiej świadomości narodowej, starając się odpowiedzieć na pytania: kto tworzy naród bośniacki? czy bośniaccy Serbowie są też członkami tego narodu? Opisane zostało również powstanie i specyfika języka bośniackiego. Rozdział trzeci stanowił wdzięczne pole analizy, gdyż w literaturze polskojęzycznej brakuje całościowych i pogłębio
W rozdziale czwartym został umieszczony opis porozumienia pokojowego i ram ustrojowych nakreślonych w Dayton oraz, w drugim podrozdziale, funkcjonowanie państwa BiH. Przedstawione zostały główne siły polityczne w państwie, wyniki wyborów do parlamentu i do prezydium oraz ich skutki dla życia politycznego Bośni i Hercegowiny. Opis podstawowych problemów, z jakimi zmierzyło się państwo – rozbrojenie i utrwalenie pokoju, odbudowa, starania na rzecz unifikacji obu jednostek politycznych, powrót uchodźców, kwestia bojowników islamskich z czasów wojny, budowa jednolitego społeczeństwa obywatelskiego – stał się jednocześnie oceną funkcjonowania ładu daytońskiego.
Rozdział piąty jest analizą udziału społeczności międzynarodowej w stabilizacji sytuacji politycznej w Bośni i Hercegowinie. Autor postawił hipotezę, że jest ta partycypacja bardzo znaczna, co znalazło wyraz w tytule podrozdziału – międzynarodowy protektorat. Ukazana została działalność najważniejszych misji wojskowych – IFOR, SFOR i EUFOR oraz misji policyjnych – UNIPFT oraz EUPM. W rozdziale podkreślona jest rola Unii Europejskiej w stabilizacji państwa. Szczegółowo opisane zostały kroki w kierunku przyjęcia BiH do Unii Europejskiej oraz międzynarodowa pomoc finansowa, szczególnie struktur europejskich i Stanów Zjednoczonych. Autor nakreślił również problem reformy sił policyjnych w Bośni i Hercegowinie, co stało się główną przeszkodą w integracji państwa z Unią. Przedstawiona została także koncepcja failed state i umiejscowienie w niej Bośni i Hercegowiny. W drugim podrozdziale znalazła się analiza przewidywanego rozwoju sytuacji politycznej w państwie. Praca została oparta na piśmiennictwie naukowym na temat Jugosławii, szczególnie procesu jej rozpadu, stosunków międzynarodowych w Europie oraz historii Europy Środkowowschodniej. Wyjątkowo ważne stały się materiały źródłowe, szczególnie internetowe (np. International Crisis Group, The Center of South East European Studies). Wartościowym źródłem były też artykuły z „Gazety Wyborczej”, zwłaszcza przy opisywaniu wydarzeń po 1995 r., w odniesieniu do których literatura polska jest uboga. Przydatny był też dorobek naukowy w języku polskim i angielskim. Często wykorzystywane były prace Marka Waldenberga, Sebastiana Wojciechowskiego, Noela Malcolma oraz praca zbiorowa pod redakcją Mateusza Gniadkowskiego. Wielką pomocą dla autora w zrozumieniu „specyfiki bałkańskiej” było również obejrzenie licznych dzieł kinematografii reżyserów pochodzących z regionu.
W realizacji zamierzonego projektu naukowego autor zastosował kilka metod badawczych. W pierwszym rozdziale głównie wykorzystał wiedzę historyczną, w rozdziale drugim, trzecim i czwartym metodę systemową, zaś w piątym sięgnął po wiedzę z zakresu prognozowania. Metoda systemowa jest jedną najbardziej powszechnych w politologii, dlatego też stała się głównym narzędziem badawczym autora. Posłużyła do zbadania obiektu jako systemu oraz przedstawienia analizowanego przedmiotu jako złożonej całości. Badanie systemu odbywa się poprzez analizę sprzężeń zwrotnych pomiędzy nim a jego elementami. W pracy systemem było państwo, jako jednostka geopolityczna o określonym terytorium, zamieszkana przez konkretną ludność, charakteryzująca się suwerenną władzą1. Atrybuty państwa stały się podsystemami.
1. L. Antonowicz, Podręcznik prawa międzynarodowego, Lublin 2003, s. 46.
<< poprzednia | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 32 | 33 | 34 | 35 | 36 | 37 | 38 | 39 | 40 | 41 | następna >>
