| Rozwój Broni Cięciwowej W Średniowieczu | ||||||
Rozwój broni cięciwowej w średniowieczuBroń cięciwowa to ręczna broń służąca do miotania pocisków zaopatrzonych w grot - strzał lub bełtów. Pocisk wyrzucany jest z tej broni przy użyciu energii skumulowanej w napiętej cięciwie, zamocowanej do łęczyska i odkształcającej je.
Łęczysko mogło być wykonane z drewna (łuki proste były najczęściej w średniowieczu wytwarzane z cisu, jesionu lub wiązu) tudzież rogu. Już w starożytności znane były jednak łuki kompozytowe, składające się z kilku warstw drewna i rogu sprasowywanych i łączonych ścięgnami i żyłami zwierzęcymi. Tak wykonany był np. asyryjski łuk angularny, który miał kształt trójkąta równoramiennego, o bardzo ostrych kątach podstawy ( w miejscach gdzie na łęczysko nakładano cięciwę). Tak również wykonywane były łuki refleksyjne. Rysunek poniżej pokazuje łuk prosty (1) i dwa typy azjatyckich łuków kompozytowych - refleksyjny (2) i retrorefleksyjny (3). Różnią się one kształtem i budową łęczyska. Łuki refleksyjne, używane przez mongolskich jeźdźców w średniowieczu (słowo łuk pochodzi od mongolskiego uk), były zaskoczeniem dla wszystkich przeciwników, którzy się z nimi zetknęli. Miały większy zasięg niż używane w owym czasie łuki proste, (mimo mniejszych rozmiarów).
Natomiast na zachodzie karierę robił łuk długi - groźna broń w rękach angielskich łuczników. Jego łęczysko dochodziło do 180 cm długości, wykonywano je z drewna cisowego, orzechowego, jesionowego lub z wiązu. Cięciwa wykonana była z skręconych nici konopnych bądź lnianych. Łuk ten powstał w XIII wieku i na polu bitwy pozostał niemal do końca wieku XV. Trwający kilkanaście lat (właściwie od dziecka) trening łuczników angielskich doprowadził do tego, że byli oni w stanie na 150 metrów przebić strzałą (specjalnej konstrukcji) zbroję, celnie strzelali zaś aż na 360 metrów. Większa szybkostrzelność (od 5 do 10 strzał na minutę) nieraz dawała im zwycięstwo nad kusznikami wroga, których broń miała większy zasięg. Kolejną wielką zaletą łuku jako broni używanej powszechnie była prostota konstrukcji i ogólna dostępność materiałów z jakich broń tę wykonywano. Łuk miał tylko jedną wadę a mianowicie wyszkolenie doskonałego łucznika trwało wiele lat i dla tego zaczęto poszukiwać broni z której łatwiej było celnie strzelać. Odpowiedzią na te poszukiwania była kusza. Kusza (staropolski samostrzał) to, obok łuku, najczęściej stosowana w średniowieczu broń cięciwowa. Znana już w starożytności - pierwsze wzmianki o niej pochodzą z Grecji z IV w.p.n.e. Znana była również Rzymianom, szeroko stosowali ją Celtowie, a nawet Chińczycy. Służyła zarówno jako broń bojowa jak i myśliwska. Z kuszy miotano krótkie, grube pociski - bełty o budowie analogicznej do budowy strzały łuku, tyle że o innych proporcjach. Kusza posiada szereg zalet, które stawiają ją wyżej od łuku. Po pierwsze jest ona o wiele łatwiejsza w obsłudze - nie wymaga długotrwałego treningu. Po naciągnięciu może pozostawać w gotowości do strzału przez długi czas. Poza tym kusza miała większy zasięg ze względu na mocniejsze, twardsze łęczysko, a co za tym idzie posiadała również większą przebijalność niż łuk. Testy przeprowadzone w czasach współczesnych pokazały że bełt wystrzelony z kuszy bojowej wbił się na kilka centymetrów w betonową płytę. Oprócz tych zalet posiadała kusza jedną podstawową wadę - jej szybkostrzelność. Była ona bowiem kilkukrotnie mniejsza niż szybkostrzelność łuku. Rysunek poniżej przedstawia budowę kuszy.
Element nr 8 - czopy występowały w tych odmianach kuszy, gdzie cięciwa naciągana była przy pomocy urządzeń mechanicznych nakładanych na łoże. Mogła to być dźwignia zwana kozią nóżką, winda angielska lub winda niemiecka. Winda angielska była urządzeniem opartym na systemie wielokrążka, na końcu na wspólnej osi znajdowały się dwa przeciwstawne ramiona - korby z uchwytami. Ich obracanie naciągało linki, które zamocowane były hakami do cięciwy. Winda niemiecka (inna nazwa lewar kołowy, lewar niemiecki) była jednoramiennym urządzeniem opartym na systemie kół zębatych i zębatej listwie, po której mechanizm przesuwał się naciągając cięciwę. Kuszę z windą niemiecką przedstawia lewe zdjęcie poniżej. Obok znajduje się rysunek kusznika napinającego swą broń, jednym z pierwszych sposobów - do pasa zamocowany jest podwójny hak. Strzelec wkłada nogę w strzemię kuszy, zaczepia hak o cięciwę z obu stron łoża i wyprostowując się naciąga ją. Ten sposób był jednym z najczęściej stosowanych i był również najszybszy. Z niego korzystali również strzelcy konni. Rozwój broni cięciwowej w średniowieczu | ||||||
| | 1 | 2 | następna >> |
