LOGOWANIE

Zarejestruj sie

Po klęsce wrześniowej i powstaniu rządu na uchodźstwie sprawą najwyższej wagi stało się utworzenie polskich sił zbrojnych, które kontynuowałyby walkę u boku Francji i Wielkiej Brytanii. Naczelny Wódz, gen. Władysław Sikorski, energicznie przystąpił do tworzenia polskich oddziałów we Francji. Jednocześnie, wskutek sygnałów płynących z ambasady polskiej w Turcji, zaczęto rozważać możliwość utworzenia polskiej jednostki wojskowej, organizacyjnie przynależnej do tzw. Armii Lewantu, tworzonej przez Francuzów na terenie pozostającej pod francuskim mandatem Syrii. Gen. Władysław Sikorski 19 XII 1939 r. zwrócił się z odpowiednią propozycją do szefa sztabu generalnego armii francuskiej, gen. Maurice’a Gamelina. Francuska odpowiedź, która nadeszła 30 XII, była pozytywna, jednak od samego początku sztab francuski mnożył trudności. Początkowo rozpoczęcie formowania jednostki odkładano ze względu na brak odpowiednich koszar, potem wymówką stał się brak uzbrojenia. Ostatecznie jednak gen. Władysławowi Sikorskiemu udało się przezwyciężyć opór francuskiej biurokracji i 12 IV 1940 r. ukazał się rozkaz sformowania Brygady Strzelców Karpackich. Na jej dowódcę wyznaczono płk. dypl. (awansowanego potem do stopnia generała) Stanisława Kopańskiego, który 23 IV drogą lotniczą przybył do Bejrutu, by objąć dowodzenie nad powstającą jednostką. Tego samego dnia drogą morską do Syrii przybyła kadra oficerska z szefem sztabu brygady, mjr. Jerzym Zarembą na czele. Dowodzący Armią Lewantu gen. Maxime Weygand na miejsce organizowania brygady wyznaczył obóz Legii Cudzoziemskiej w pobliżu miejscowości Hims.

Formowanie Brygady

Pierwsi żołnierze, mający służyć w brygadzie, zjawili się w Bejrucie 27 IV, kolejne większe transporty miały miejsce 15, 21 i 25 V. Ogółem w obozie pod koniec maja znajdowało się ok. 2 tys. Polaków. Ok. 2/3 wszystkich żołnierzy było weteranami wojny obronnej 1939 r., część zaś ochotnikami, którzy uciekli z okupowanego kraju. Nieliczni żołnierze pochodzili z polskiej emigracji przedwojennej, znane też były przypadki wstępowania do brygady ochotników wywodzących się nieraz z bardzo odległych miejsc (np. z Chin), jak i Polaków służących wcześniej w Legii Cudzoziemskiej. Zaciąg do brygady był całkowicie ochotniczy – jedynie zawodowa kadra oficerska i podoficerska otrzymała przydziały do jednostki. Przez kilka pierwszych tygodni ćwiczono głównie musztrę – nie było ani broni, ani sprzętu, które miała dostarczyć strona francuska. Pierwsze, nieliczne wysłużone karabiny i zniszczone pojazdy brygada otrzymała dopiero w drugiej połowie maja. Jednostka formowana była zgodnie z etatem francuskim, w jej skład wchodziły dwa dwubatalionowe pułki piechoty (każdy składający się z trzech kompanii strzeleckich i kompanii ciężkich karabinów maszynowych, dowódcami byli płk Walery Peszek i płk Antoni Cieszkowski), dywizjon artylerii (ppłk Stanisław Gliwicz), dywizjon rozpoznawczy (mjr Władysław Bobiński), pododdziały saperskie, łącznościowe i logistyczne. Etatowy stan brygady miał wynosić 208 oficerów i 6840 żołnierzy. Formowanie jednostki trwało nadal po rozpoczęciu działań bojowych na froncie zachodnim. 19 VI 1940 r., w związku z wiadomościami o podjęciu przez Francuzów rozmów w sprawie zawieszenia broni, dowódca brygady stwierdził, że „brygada w żadnym wypadku broni nie złoży”. Stanowisko Naczelnego Wodza było identyczne – nakazywał walkę u boku Francuzów, a w przypadku ich kapitulacji przejście do Palestyny do Brytyjczyków. Dowódca sił francuskich na Bliskim Wschodzie, gen. Eugene Mittelhauser (objął to stanowisko po odwołaniu gen. Maxime'a Weyganda do Francji), oznajmił dowódcy brygady, że jego wojska nie złożą broni, jeśli zawieszenie broni naruszyłoby interesy imperium francuskiego, a Polacy nadal będą mogli walczyć wraz z nimi. Ostatecznie jednak w dniu 26 VI 1940 r. gen. Eugene Mittelhauser podporządkował się rządowi w Vichy. Tego samego dnia wieczorem zapadła decyzja o przebazowaniu brygady do Palestyny, pozostającej pod kontrolą brytyjską. Z pomocą przyszedł szef francuskiego sztabu, płk Edgar de Larminat, który nie zgadzał się z decyzją swojego przełożonego. Zapewnił transport kolejowy polskiej jednostki do Palestyny, nakazał także wydanie polskim żołnierzom brakującej broni, samochodów, wyposażenia i amunicji.

Przygotowania do walki

319 oficerów i 3427 żołnierzy brygady 30 VI dotarło do Samekh w Palestynie, gdzie uroczyście powitali ich Brytyjczycy. Do jesieni 1940 r. Polacy przebywali w obozie w Latrun, gdzie brygada była przezbrajana w sprzęt i wyposażenie brytyjskie, kończono także szkolenie żołnierzy. W październiku 1940 r. niektóre oddziały brygady zostały skierowane do Egiptu, gdzie stacjonowały w pobliżu Aleksandrii, rozbudowując sojusznicze pozycje obronne, patrolując linie komunikacyjne i pilnując obozów jenieckich. Polacy nie brali w tym czasie udziału w walkach, ponieważ z formalnego punktu widzenia Polska nie znajdowała się w stanie wojny z Włochami.

12 I 1941 r. brygada przeszła reorganizację na wzór jednostek brytyjskich (nadano jej status wzmocnionej brygady), otrzymując jednocześnie nazwę Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich, po czym przeniesiono ją do Hajfy. W tym okresie narodził się też plan wysłania Polaków do Grecji, który jednak nie doszedł do skutku wobec zajęcia tego państwa przez Niemców.

Brygada do boju!

25 V 1941 r. Brygada została przebazowana do pustynnego fortu Mersa Matruh, odległego od Aleksandrii o ok. 300 km. Polacy objęli dwa z pięciu odcinków obrony fortu, posiadającego kluczowe znaczenie dla planów brytyjskich. W trakcie pięciotygodniowego pobytu Polaków w tym rejonie powierzone im odcinki obrony zostały znacznie umocnione. W tym samym czasie trwały zabiegi Brytyjczyków o wykorzystanie Brygady Strzelców Karpackich w trakcie interwencji w Syrii, nie zgodził się jednak na to gen. Władysław Sikorski. Pod koniec czerwca brygada została przesunięta do odległego o 40 km od Mersa Matruh fortu Sidi Baggush, gdzie kontynuowano intensywne szkolenie w działaniach pustynnych. 17 i 18 VIII wszystkie oddziały brygady zostały skoncentrowane w obozie El Amiriya pod Aleksandrią. Miało to związek z decyzją wykorzystania Brygady Karpackiej do obrony Tobruku, obleganego przez Niemców i Włochów. 18 VIII wypłynął pierwszy z siedmiu konwojów, które przetransportowały polską jednostkę do oblężonej twierdzy. Polacy objęli tam zachodni odcinek obrony i pozostawali na stanowiskach do 9 XII 1941 r. W nocy z 9 na 10 XII żołnierze brygady przeprowadzili natarcie na kluczową pozycję niemiecką w tym rejonie, wzgórze Madaur, które zdobyto, przyczyniając się w ten sposób do odblokowania Tobruku. Kilka dni później Brygada Strzelców Karpackich (bez pułku ułanów karpackich, który 13 XII 1941 r. został wyłączony ze składu brygady) weszła w skład 13. Korpusu brytyjskiej 8. Armii. Polacy zostali następnie przerzuceni pod Al–Ghazalę, gdzie brali udział w natarciu brytyjskim, którego celem było wyparcie Niemców z Cyrenajki. 17 III 1942 r. Samodzielna Brygada Strzelców Karpackich została wycofana z linii frontu, a następnie 3 V 1942 r. rozformowana w Palestynie. Na jej bazie powstała 3. Dywizja Strzelców Karpackich.

Autor: Zyx2

więcej komentarzy dodaj komentarz